بعضی لری، یئنی ایل بایرامینی  یعنی باهار بایرامینی و یا  "نوروز " آدلانان بایرامی فارسلارا عاید بیلیر و یا تصور ائدیرلر !

البتّه آشیری فارس ناسیونالیستلری بوتون تاریخی و آرخالوژی (باستانشناسانه) سندلره گؤز یوماراق یالنیز فردوسی نین شاهنامه افسانه سینه استناد ائده رک بو  بایرامین ایلک دفعه یارانماسینی " جمشید شاه " آدلی افسانه وی بیر پادشاها باغلاییرلار ، لاکین عالیم و تدقیقاتچی فارسلار بو بایرامین چوخ اسکی زامانلارا و پارسلاردان مین ایللرله قاباق ایران ، آذربایجان و بین النهرین منطقه لرینده یاشایان یئرلی اهالی نین بایرامی اولدوغونو آچقلاییب پارسلار ایسه بو بایرامی یئرلی اهالی دن اقتباس ائتدیکلرینی بیلدیرمیشلر .(1)

فردوسی نین شاهنامه افسانه سینده دئییلیر :

" جمشید شاه اینجی نشانلی بیر تخت دوزلتدیره رک دئولردن ایسته دی بو تختی سمالارداکی بهشته آپارسینلار ؛ جمشید شاه بو پارلاق تخت اوزه رینده اوتوراراق یئر اوزونون بوتون مخلوقلاری اونا حئیران قالیب جمشید شاها اینجی لر تقدیم ائتدیلر ؛ و بو گون فروردین آیی نین ایلک گونو اولدوقدان اونو " نوروز " و یا " نوروز جمشیدی "  آدلاندیردبلار ."

طبیعی دیر کی انسانلار ، رؤیالاریندا یاراراتدیقلاری آرزولارینا  افسانه لرده چوخ راحاتجاسینا چاتا بیلرلر ، لاکین افسانه لر نه حقیقت دیر نه حقیقی تاریخ !

یئنی ایل و باهار بایرامی نین قوتلانماسی چوخ اسکی چاغلارا عایددیر ؛ هله پارسلار سیبری استپ لریندن کؤچری شکیلده بو گونکو ایران آدلانان اراضی لرینه آخین ائتمه -میشدن هئچ اولمازسا ایکی مین ایل قاباق  ایران ، آذربایجان و بین النهرین اراضی لرینده باهار بایرامی قوتلانیرمیش.

اوچ مین ایل میلاددان اؤنجه سومئرلر حاکیم اولدوقلاری گئنیش اراضی ده، ابکی مین ایل میلاددان قاباق بابلی لر بین النهرین ده و ایکی مین ایل میلاددان قاباق عیلاملار بو گونکو خوزستان منطقه لرینده یاز و باهار بایرامی نین ایلک گونلرینی قوتلاییرمیشلار. (2)

بابل منطقه سینده یئنی ایل بایرامی 12 گون اولارمیش و اون اوچونجو گون مراسیم سونا چاتارمیش.

بابل اهالیسی نین یئنی ایلی، یاز فصلی نین اوللرینده و ایلک " آی هلالی " نین گؤرونمه سی ایله باشلانارمیش ؛ روملولار ایسه یئنی ایلی مارت آیی نین سونلاریندا (فروردین آیی نین ایلک 10 گونلرینده ) قوتلارمیشلار. (3)

فارسلار  ایچینده "حاجی فیروز " آدی ایله مشهور اولان و باهار بایرامی نغمه لرینی ائولر قاباغیندا اوخویان اوزوقارا قیرمیزی پالتار  آدام ، اصلینده سومئرلرین " داموزی " آدلانان "قوربانلیق تانریسی " دیر ! (4)

سومئر افسانه سینده " داموزی قوربانلیق تانریسی "  هر ایلین سونوندا اؤلور و یئنی ایل باشلانان زامان یئنی دن دیریلیر و یاشاییشا باشلاییر !

یئنی ایل، یعنی باهار بایرامی و طبیعتین دوغوش چاغینی چوخلو اؤلکه لرده او جومله- دن چین اؤلکه سی نین قوزئی باتی سیندا ( دوغو تورکوستان دا )، اورتا آسیا اؤلکه لرینده ( قیرقیزستان، قازاغستان، اؤزبکستان،تورکمنستان و تاجیکستان) ، پاکستان ، افغانستان، آذربایجان جمهوریتی، تورکیه، مقدونیه، یونان و کوزوو دا قوتلاییرلار.

باهار بایرامی هندوستاندا آپریل آیی نین 13- 15 گونلری (فروردین آیی نین 24 – 26 سی) قوتلانیر و بو بایرام تایلند، برمه، سریلانکا، کامبوج و لائوس دا  آپریل آیی نین ایلک گونوندن (فروردین آیی نین 12سیندن ) باشلاناراق اوچ گون داوام ائدیر ؛ اونلار بو بایراما "سونگ کران" دئییرلر.

اوغوز تورکلری  ( آذربایجان، تورکیه، تورکمنستان، قوزئی قبرس و عراق تورکلری) یئنی ایل و باهار بایرامینا اوغوز بایرامی دا دئییرلر .

تورک افسانه لرینده، تورکلر 400 ایل ارگنه قون داغلاری آراسیندا قالاندان سونرا دمیر داغی دلیب و محاصره دن چیخیرلار .بو زامان، یاز فصلی نین اوللری و خوش هاوالی گونلر ایمیش؛ او گوندن سونرا  تورکلر یازین (باهارین) ایلک گونلرینی قوتلاییب بایرام توتورلار .

آذربایجان جمهوریتی اؤزگور اولدوقدان سونرا یئنی ایل و باهار بایرامینی بو اؤلکه ده دونیانین باشقا اؤلکه لریندن و حتی ایراندان داها طنطنه ایله بایرام توتورلار.

................................................

(1)    همشهری قزئتی 28/اسفند/87 ص 13

(2)    همان قزئت همان تاریخ و صحیفه

(3)    همشهری قزئتی 21 /اسفند /87 ص 13

(4)    همشهری //     28 /اسفند /87 ص 13

http://www.anl.az/img/novruz/novruz_en.htm

(۲۸ اسفند۱۳۸۷)