حذف و تحریف کتیبه های والی لُرستان درپشتکوه لرستان(استان ایلام)

وضعیت هویتی ما لُرها, در دوره معاصر ,محاصره شده بین , دو اژدهای پراشتهای دهان گشوده قومگرایی فارس و قومگرایی کرد, , بسیار بحرانی ,اسفناک ,غریب و ترحم برانگیز است !

در این یک قرن گذشته, از آنجایی که متاسفانه ما لرها نه راديو تلويزيون مردمي و مستقلي داشته ایم ، نه احزاب مردمي و مستقلي و نه مسئولين بومي ( و آگاه ) و از همه فضاحت بار آنکه همه نخبگان و فرهيختگان و تحصیلکردگان فرصت طلب ما يا جذب" قومگرایی مرکز گرای فارس" شده مرکز نشین شده اند یا جذب قوم گرایی بیگانه کردی ؟! و تعداد محدود هویت طلبان مستقل لر نیز يا آواره اند و یا در وطن غربت نشين !

از همین رو ,هيچكس را نداشته و نداريم كه از منافع هویتی , قومی , زبانی ادبي هنري, اقتصادی , اجتماعي سياسي مردم لر و مناطق لرنشین دفاع بكنند و میراث فرهنگی ,هویتی , قومی , زبانی ادبي هنري اجتماعي سياسي قوم لر ,مثل" گوشت قرباني كه زير دست قصاب ناواردي باشد " به توسط این دو اژدهای پراشتهای دهان گشوده یعنی قوم گرایان فارس و قوم گرایان کرد در حال بلعیده شدن هست !

استان ایلام کنونی ,کمتر ازهشتاد سال پیش. پشتکوه لرستان فیلی نام داشته , منطقه ایی است که توسط رضاخان,پس از عملیات "فتح لرستان " و قتل عام لرها, از پیشکوه لرستان فیلی(استان لرستان کنونی ) مجزا شد و استان ایلام نام گرفت و در دامن ناسیونالیسم کردی انداخته شد!آنچنانکه هم اکنون دورترین احزاب مسلح و غیر مسلح کردی ترکیه و سوریه و عراق ,افراطی ترین هوادارن ناسیونالیسم کردی و تشکیل کردستان بزرگ را در این منطقه غیر کردی دارند !؟ اما چرا و چگونه ؟

براستی چرا و چگونه است که هموطنان کرد سنی , که هم درعهد ملی گرایی حکومت پهلوی و هم در حکومت اسلامی کنونی. هرگونه فرصت تنفس و ابراز وجود هویت مذهبی قومی را هم از این عزیزان سلب کرده اند چگونه است که ناسیونالیسم شان در منطقه ایی اصالتا لری آنهم شیعی , چنین جولان می دهد ؟

ازانجا که یکی از دو ارکان مهم ناسیونالیسم ایرانی به جز" زبان فارسی" , "مذهب شیعی "بوده و هست از همین رو نه در نظام پهلوی اسبق و نه در حکومت اسلامی کنونی , به هیچ وجه جماعت سنی و اهل سنت را خوش نداشته ونمیدارند وماحصل و بالطبع کردها, چه در آن رژیم و چه در این رژیم در حاشیه نگاه داشته می شده اند .

اما نظام پهلوی پس از سرکوب لرها , با میدان دادن به تبلیغات کردگرایانه در لرستان پشتکوه , هم قصد تضعیف هویت لری را داشت و هم پدیده ای تحت نام "کرد شیعه" را علم کرد که به شکلی هویت کرد سنی را که به هیچ وجه سنخیتی با ارکان ملی گرایی ایرانی نداشت ( زبان فارسی/ مذهب شیعی ) به گونه ای آیینی با ملی گرایی ایرانی پیوند آشتی جویانه ایی زند و گرایش" گریز از مرکز" قوم گرایی" کرد غیر سنی غیر فارس" را به نحوی کاهش داده به سمت مرکز متمایل سازد !و بدینسان بود که در لرستان فیلی یا پشتکوه لرستان استان" ایلام کرد شیعه" قد علم کرد !و این استان در دامن ناسیونالیسم کردی انداخته شدو عملا استان ایلام را به قوم گرایان کرد واگذاشتند !

از آن هنگام تا کنون روز تا کنون به گونه بی سابقه ای در این استان قوم گرایان کرد در حال تحریف تاریخ و فرهنگ این منطقه هستند. نشریات و جراید و ادارات دولتی و صدا و سیمای ایلام که جولانگاه ناسیونالیسم کردی شده است ؟! به طور مرتب اقدام به تحریف و تغییر تاریخ گذشته منطقه وحذف نام لر و لرستان و لر فیلی کرده و در مقابل مبادرت به کردی سازی منطقه هستند.

صداسیمای ایلام مرتب به پخش آهنگ های کُردی(کرمانجی ,سورانی ) می کند که ارتباطی با موسیقی سنتی منطقه ندارد. فرمانداری و شهرداری شهر همچنین مجسمه ها و تصاویری در سطح شهر نمایش می دهند که نماد لباس کردی (عراق و ترکیه و کرمانجی و سوران) هست . حال آنکه موسیقی و لباس سنتی منطقه ایلام عینا لباس سنتی و موسیقی مردم کرماشان و لرستان است !

یکی از این تحریفات , حذف نام لرستان از کتیبه های تاریخی منطقه هست که در اغلب سایت های رسمی دولتی این استان , نام " لرستان فیلی " را در کتیبه ها حذف می کنند !؟ . کافی است سری به سایت های رسمی دولتی این استان بزنید !

کتیبه های والی لرستان فیلی استان امروزی ایلام

۱

*کتیبه تخت خان والی لرستان فیلی

تخت خان منطقه ای خوش آب و هوا در مسیرایلام به مهران و در منطقه ی عمومی صالح آباد است . این مکان علاوه بر داشتن چشمه ی آب سرد و زلال به علت قرار داشتن در دامنه ی غربی کوه نخجیر از نظر دسترسی به شکار انواع حیوانات وحشی و هِیزم درختان بلوط از شرایط و مزیتهای بسیار مطلوبی برای استراحت و تفریحگاه والیان ایلام برخوردار بوده است.

تداوم استقرار خان والی لرستان فیلی و همراهانش هر سال به مدت طولانی در این مکان که بعدها به تخت خان تبدیل شد , باعث گردید که غلامرضاخان والی لرستان فیلی از فرصت استفاده کرده و دستور به نگارش کتیبه ی بزرگ و به یاد ماندنی خود در این مکان بنماید . ارزش واهمیت این سنگ نوشته علاوه برزیبایی خط و متن آن دارای اطلاعات فراوانی است که از گذشته ی والی و کارهای عمرانی وی دست می دهد , چیزی که در سایر کتیبه ها تنها اشاره ای گذرا به آنها شده است .

متن کتیبه بر روی قطعه سنگی بسیار بزرگ , حجیم و مکعبی شکل و بر نمای غربی آن در ارتفاع 5/2 متری قرار دارد . نمای عمومی سنگ نوشته یک متوازی الاضلاع در ابعاد 145 × 190 سانتی متر بوده که ابتدا آن را حدود دو سانتی متر به لحاظ فراهم نمودن یک سطح صاف و یکنواخت تراش داده و آن گاه با تراش دادن مجدد حروف و کلمات را برجسته نموده اند . خط کتیبه از نوع نستعلیق و با گرایش به سوی نستعلیق شکسته می باشد که از نظر نگارش و حکاکی یکی از زیباترین کتیبه ها در نوع خود به شمار می رود.

متن کتیبه :

"هو الله تعالی، تاریخ ولادت لرستان فیلی حسب الفرمایش جناب امیر الامراء العظام غلامرضا خان والی فتح السلطنه امیر تومان در این سنگ ثبت نمود. اول والی‌ها، حسین خان بن منصور العلوی عباسی، که در زمان سلطنت شاه عباس صفوی ماضی ملقب به لقب والیگری کل لرستان شده, بعد امر به ساختن قلعه حسين آباد كه مشهور به ده بالاست نمود و قلعه و حمام و باغ به معماريت حاج درويشعلي كرمانشاهي و حجاري رضاقلي و به خط مقرب الخاقان ميرزا عبدالحسين خان بيك رشنويي در سنه 1325 قمري به اتمام رسانيد. و در سنه 1319 قمري جناب مستطاب اجل اكرم افخم به القاب جليل صارم السلطنه ، سردار اشرف نايل گرديد و در سنه..."..".

۲

*سنگ نوشته قلعه والی لرستان فیلی در شهر حسین آباد( ايلام )

پس از اتمــام ساخت قلعــه به دستور والی لرستان فیلی در مرکز حکومت اش حسين آباد که بعدها ايلام نامیده شد . غلامرضا خان والی دستور به نگارش کتيبه ای به طول 180 و عرض 34 و قطر 14 سانتيمتر داد تا به زيباترين شکل ممکن حکاکی گردد . اين سنگ نوشته با خط نستعليق برجسته و در هفده سطر با فواصل منظم و در کادرهای مستطيل نگارش يافته و در آن ايام بر بالای ورودی شرقی قلعه حسین آباد در داخل ديوار نصب بوده که در جريان جمگ تحميلی و بمباران هواپيماهای عراقی فرو افتاد و فعلا" در جای ديگر قلعه نگهداری می شود .

متن کتيبه :

هوالله تعالی يا علی مدد

تاريخ ساختن عمارت پارک در زمان سلطنت شاهنشاه عادل بادل محمدعلی شاه قاجار خلدالله ملکه حسب الامر حضرت مستطاب اجل اکرم عالی آقای غلامرضاخان امير جنگ والی لرستان فيلی ابن مرحوم مغفور حسينقلی خان والی کل لرستان فيلی ابن مرحوم حيدرخان والی ابن مرحوم مغفور حسن خان والی کل لرستان فيلی ابن مرحوم اسدخان ابن مرحوم اسماعيل خان والی کل لرستان فيلی ابن مرحوم شاهورديخان ابن مرحوم منوچهرخان والی ابن حسين خان والی ابن شاهورديخان والی در سنه هزار و سيصد و بيست و شش هجری (2) به معماريت عاليجاه خيرالحاج حاجی درويشعلی کرمانشاهی و به نظارت معتمدالسلطان مکرم عم عالی مقام صيدجواد خان سرتيپ والی زاده اتمام پذيرفت .

فی شهر رمضان المبارک سنه 1326 هجری

۳

*سنگ نوشته تنگه قوچعلی

سنگ نوشته تنگه قوچعلی در ضلع شرقی مسیر تونل آزادی ایلام بر دیواره سنگی کوه انار سنگ واقع شده است که این نوشته تاریخی به ابعاد 50 در 70 سانتی متر در دوران قاجار و حکومت والیان پشتکوه لرستان حک گردیده است. خط این سنگ نوشته خط نستعلیق می باشد.

این اثر بر نمای جنوبی صخره ی کوه انار و محلی موسوم به تنگ قوچعلی در شمال شهر ایلام قرار دارد . ارتفاع آن از سطح زمین حدود 5/4 متر بوده و دسترسی به آن مشکل می باشد .

خط آن از نوع نستلیق بوده و به مانند سایر کتیبه های غلامرضاخان والی لرستان فیلی علاوه بر رعایت زیبایی حروف به لحاظ حداکثر استفاده از فضای محدود در آن سطرها رعایت نگردیده و کلمات در یک فضای کوچک جمع گردیده اند.

۴

*سنگ نوشته نخجیر

محلی در دامنه ی پائینی نمای غربی کوه نخجیر در بخش صالح آباد مهران است .این محل پوشیده از درختان بلوط , زال زالگ , ون و گونه های محدود دیگر است . همانطوری که در متن کتیبه آمده والی لرستان فیلی آن را به فرزند خویش یدالله خان که ملقب به اشرف الملک بوده هدیه نموده است .

متن سنگ نوشته بر نمای غربی تخته سنگ و به ارتفاع 5/1 متر از سطح زمین , حکاکی گردیده است . سطح ناهموار سنگ و همین طور ترک بزرگ افقی در آن باعث گردیده که متن کتیبه در سه قسمت مجزا نگارش یابد . خط آن به سبک همیشگی دوره ی غلامرضا خان والی , نستعلیق بوده باز هم به علت فضای کم و همین طور نگرش زیبایی شناسانه کلمات در یک فضای محدود با رعایت اصول نگارش و توجه به زیبایی حروف در همدیگر تنیده و فشرده شده اند .

بر اثر عوامل جوی و انسانی تعدادی از حروف فرو ریخته و جنس نه چندان مرغوب سنگ نیز مزید بر علت گردیده تا روند تخریب و فرسایش کتیبه سرعت بیشتری داشته باشد .

متن سنگ نوشته (نخجیر ):

شنیدم کــه جمشید فـــــرخ سرشـت

بسـر چــشـمـه بـر سنـــگـی نـوشـت

در این چشمه چون ما بسی دم زدند

بـرفـتـنـد چـون چـشـم بـر هـم زدنــــد

فی سنه 1327

حسب الفرمایش جناب مستطاب اجل اکرم افخم اعظم آقای امیر جنگ والی کل لرستان فیلی

بموجب غرث این باغ قباله نمود با حدودات ملکی که از طایفه عالی بیگی ابتیاع نمود به فرزند خود اشرف الملک هدیه نمود .

از حسینقلی خان ابوقداره پدر غلامرضاخان ابوقداره یک سنگ نوشته وجود دارد . این سنگ نوشته در شمال شهر ایلام و روبروی پارک آزادی , بر نمای جنوبی قطعه سنگی حجیم نگارش یافته است . خط کتیبه از نوع نستعلیق بوده و به لحاظ کمبود فضا کلمات جمع گردیده و نظم سطرها به هم خورده است زیبایی خط این سنگ نوشته هرگز به پای کتیبه های دیگر از غلامرضا خان والی نمی رسد وگو اینکه تبحر حجاران در این دوره به مراتب کمتر بوده است

۵

*سنگ نوشته میمه –بخش زرین آباد

در ضلع شمال شهر میمه و محلی موسوم به سراب تعدادی تخته سنگهای بسیار حجیم و مشرف بر ضلع شرقی رودخانه میمه قرار دارند. بر روی نمای شمال غرب یکی از این سنگهای حجیم که حدود 3 متر ارتفاع و 5/2 متر عرض دارد , سنگ نوشته ی والی نمایانگر است که به شکل مخروطی معکوس تا عمق اندکی تراش خورده و سپس کلمات را با نقر خطوط کناری نمایان ساخته اند . کتیبه در سیزده سطر حکاکی و هر سطر با سطر دیگر با خط افقی مجزا شده است .

نوع خط نستعلیق برجسته و با تداخل حروف به لحاظ فضای محدود کتیبه می باشد و شباهت فراوانی با سنگ نوشته حسین قلی خان والی لرستان فیلی واقع در شمال شهر ایلام دارد و به احتمال بسیار زیاد هر دو کتیبه بوسیله یک نفر حکاکی شده باشند .

در ابتدای سنگ نوشته آیه " بسم الله الرحمن الرحیم " و سپس شعری با چهار مصرع بدین مضمون آمده است :

شنیدم که جمشیـــد فرخ سرشت

بــــه سرچشمه بر سنگــی نوشت

در این چشمه چون ما بسی دم زدند

بـرفـتـنـد چـون چـشم بـرهـم زدنـــــــد

https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=503885433142640&id=100005635621202&hc_location=ufi